Weet jij of je een pensioengat hebt?

Natuurlijk snap jij dat het belangrijk is om pensioen op te bouwen. Toch zet het de meeste mensen niet aan tot actie. “Want ik bouw toch pensioen op bij mijn werkgever” en “Ik krijg toch AOW?” Het eindresultaat? Een pensioengat. Een term die jou vast niet onbekend is. Ruim 75% van de Nederlanders heeft een pensioengat. Een schokkend percentage, vind je ook niet? Hoe dramatisch de cijfers ook zijn en hoe vaak de overheid hier ook campagne over voert, ‘we’ komen niet van dat ene gat om dat andere gat te dichten. Wat houdt ons tegen?

Wat is een pensioengat en hoe kom je er aan?

Eerst even de term ‘pensioengat’. Wat is het überhaupt? Simpel gezegd betekent het dat je niet voldoende geld hebt om een aangenaam leven te leiden na je pensioen. Jammer, want juist dán heb je zeeën van tijd om leuke dingen te ondernemen.

Het ontstaan van een pensioengat kan veel oorzaken hebben. Heb je veel verschillende werkgevers gehad? Ben je gescheiden? Of heb je minder dan 40 jaar gewerkt? Het is een kleine greep aan situaties, waardoor je (misschien) minder pensioen opbouwt dan je zou verwachten. Op internet vind je talloze lijsten met mogelijke oorzaken. Handig, want zo zie je in één oogopslag of je je daarin herkent. Heb je dan ook daadwerkelijk een pensioengat? Nee. We leggen verderop uit waarom.

Hoe goed ken je jezelf?

En nu? Je vraagt je vast af of jij ook tot die 75% hoort. En áls dat zo is, dan wil je dat pensioengat dichten. Groot gelijk! Jammer genoeg loopt het juist op dit punt vaak vast. Aanpakken maakt plaats voor uitstellen. En daar zijn wij mensen ontzettend goed in. Jij vast ook. Gedragspsychologen hebben daar veel onderzoek naar gedaan. Wil je uitstelgedrag voorkomen? Lees dan verder voor de uitkomsten. Je leert je eigen gedrag beter begrijpen, waardoor je betere keuzes maakt.

Over de toekomst nadenken vinden wij mensen namelijk erg eng. We associëren ‘ouderen’ eerder met ziekte, armoede en de dood. Niet met vrije tijd, hobby’s en reizen. Vrij pessimistisch vooruitzicht dus. Daarnaast toont neurologisch onderzoek aan dat ons brein geen onderscheid maakt tussen sparen voor later ‘voor mijzelf’ of ‘voor een volstrekte vreemde’. We kunnen ons niet of nauwelijks inleven in onze ‘oude zelf’.

Wat ook meespeelt is delay discounting. Dit betekent dat als iemand kan kiezen tussen ‘vandaag  100 euro’ of ‘volgend jaar 200 euro’, dan kiest diegene voor ‘vandaag 100 euro’. In ons hoofd neemt de waarde van iets in de toekomst af. Daardoor zijn we ook niet graag bezig met ‘later’. We zien simpelweg de waarde er niet van.

Verder zegt hoogleraar Psychologie Victor Lamme dat onzekerheid over pensioen ook bijdraagt aan uitstelgedrag. Ook al verdiep je je niet in je pensioen, je weet dat er ‘gedoe’ over is. „Die onzekerheid creëert angst”, zegt Lamme. „Dat is een heel basale emotie. En als daar geen simpele oplossing voor is, denk je: wegwezen. Niet meer aan denken.”

Mogen wij jou inzicht geven?

Het is duidelijk; verdiepen in je pensioen is niet leuk en vaak ingewikkeld. Daar hebben we die psychologische verklaringen niet eens voor nodig. Zoals we al eerder beschreven, vind je op internet veel lijsten met mogelijke oorzaken van een pensioengat. Maar, als je je daarin herkent, dan wil dat niet direct zeggen dat je daadwerkelijk een tekort hebt. Daar komen uiteraard veel meer factoren bij kijken. Daarnaast is een ‘comfortabel pensioen’ erg persoonlijk. Dat ervaart iedereen anders. Juist daarom heb je iemand nodig die zich in jouw situatie verdiept. Daar helpen wij uiteraard graag bij. Inzicht geeft financiële rust en dat creëert emotionele rust. Én wat natuurlijk ook niet onbelangrijk is om te vermelden, is dat je ook al “jong persoon” al aan je pensioen kunt werken. Dit maakt het alleen maar makkelijker.